فیلم مرید؛ سینمای هند با یک فیلم هنری پیچیده به جشنواره ونیز آمده - تور گرجستان ارزان

با ما همراه باشید و با تور ارزان ایتالیا از به بهترین کشور اروپا سفر کنیم و در شهرهای ونیز، فلورانس و رم بگردیم و بناهای تاریخی این کشور تاریخی را از نزدیک ببینیم.

فیلم سینمایی مرید بر موسیقی سنتی هند متمرکز است و دومین فیلم بلندی است که چایتانیا تامانه در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده. فیلم درباره خواننده ای است که با سخت کوشی و پیروی از سنت های اساتید قدیمی عمری را صرف رسیدن به صندلی یک خواننده موسیقی سنتی هند نموده است. اما این خواننده با گذر زمان شک می نماید که آیا ممکن است واقعا بتواند به آن کیفیت فزونی که مد نظر دارد دست پیدا کند؟

به این ترتیب می گردد ادعا کرد مرید فیلمی است که به وسیله نگاهی به موسیقی سنتی هند سفری مشتاقانه را در جست وجوی کمال در هند معاصر به نمایش می گذارد. به قول منتقد مجله اسکرین اینترنشنال مرید اثری درباره موفقیت نیست بلکه آنالیز تنزل تدریجی آرزوهای عظیم و کدرشدن خلوص رویاها و چشم اندازها است.

در کل نگاه منتقدان تا به اینجا نسبت به فیلم سینمایی مرید کاملا مثبت بوده است. هر 5 نقدی که در وبسایت راتن تومیتوز درباره این اثر به ثبت رسیده مثبت بوده و نشان می دهد این دسته از منتقدان که در روزهای اخیر فیلم را در جشنواره ونیز دیده اند از اثر رضایت کامل دارند.

چایتانیا تامانه پیش از این با فیلم دادگاه (Court) فعالیت حرفه ای خود در زمینه ساخت آثار بلند داستانی را شروع کرد. این درام در سال 2015 ساخته شد و به عنوان فیلم منتخب کشور هند در مراسم اسکار سال 2016 انتخاب شد. فیلم سینمایی دادگاه درباره فرایند پفراینده یک خواننده آثار اعتراضی بود که در کشور هند بازداشت و محاکمه شد.

حضور در بخش رقابتی جشنواره ونیز با فیلم مرید فرصتی است تا این فیلم ساز جوان هندی صندلی برجسته تری در سینمای دنیا و بازار بین المللی فیلم پیدا کند.

در ادامه بخش هایی از نقدهای نوشته شده درباره فیلم سینمایی مرید را می خوانیم.

گزیده نقدها و آنالیز های فیلم مرید

ایندی وایر / اریک کوهن

مرید بیش از آنکه درباره مقصد باشد درباره خود سفر است؛ فیلمی با این نتیجه گیری که وقتی موضوع کسب دانش، خود زندگی باشد انسان درجست وجوی دانش هرگز نمی تواند به معنای واقعی کلمه به یک استاد تبدیل گردد.

موسیقی سنتی شمال هند شبیه هیچ چیز دیگری نیست جز خودش: غوغای سی تار و چهچهه آوازهای بداهه معروف به راگا نوعی کیفیت عمیق باستانی دارند که گویی به رمز و راز وجود انسان دسترسی یافته اند. گرچه راوی شانکار (آهنگ ساز و نوازنده مشهور هندی سیتار) ممکن است نامی باشد که باعث محبوبیت بیشتر چنین ملودی هایی در غرب شده اما اساسا این شکل هنری (معروف به موسیقی هندوستانی) فراتر از دستاوردها و هنر یک فرد است و این همان حقیقت تلخی است که شاراد (با بازی آدیتیا مودک بازیگر تازه کار فیلم که خود در زندگی واقعی نوازنده است) در فیلم درخشان چایتانیا تامانه با آن روبرو می گردد.

مرید ادامه دهنده راستا فیلم اول کارگردان یعنی دادگاه است؛ فیلمی که در آن نیز از زاویه دید یک سیستم فاسد قضایی به نقش پیچیده موسیقی در جامعه هند توجه شده بود.

ورایتی / جی وایزبرگ

در این اثر باریک بینانه که پس از فیلم سینمایی دادگاه ساخته شده چایتانیا تامانه زندگی یک خواننده جوان هندوستانی را آنالیز می نماید که کوشش می نماید با غلبه بر عدم اعتمادبه نفس به اهدافش دست یابد.

هنگامی که فیلم ابتدایی فوق العاده چایتانیا تامانه یعنی دادگاه سال 2014 در بخش افق های جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد نوید ورود یک استعداد درخشان را می داد که حاضر است با بهره گیری از نوعی سینمای مستقل متفکر دست به ریسک بزند.

حال نیز فیلم دوم این کارگردان هندی پیش از آنکه شاهد اکران آن در رویدادهای هنری معتبر دیگر باشیم در بخش رقابتی جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمده؛ اثری که هم از نظر مقیاس از فیلم قبلی عظیمتر است و هم فیلم شخصی تری است.

این داستان غنی و چند لایه درباره یک مرد جوان که زندگی اش را وقف تسلط بر عناصر روحانی و تکنیکی آوازهای راگا نموده است، مسائل زیادی برای تامل در اختیار مخاطب قرار می دهد؛ مسائلی درباره رابطه مرید و مراد، ذات اجرای هنری و حرفه فرساینده یک هنرمند.

یکی از مشکلاتی که فیلم با آن روبرو است عدم وجود پیشینه فرهنگی مخاطب است که باعث می گردد بیننده نتواند کیفیاتی را تحسین کند که یک اجرای موسیقیایی را از یک اجرای دیگر متمایز می نماید. با این وجود به وسیله پایانی کاملا متناسب یک مخاطب دقیق ممکن است حس کند قادر است به طور کلی درک کند که کدام خواننده اجرایی الهام بخش و معنوی ارایه داده و کدام خواننده اجرایی خشک و فاقد الهام عرضه نموده است.

گاردین / زان بروکس

فیلم مرید ساخته چایتانیا تامانه اثری است جسورانه که پس از سال ها به عنوان اولین فیلم هندی در بخش مسابقه جشنواره ونیز حضور دارد (بعد از فیلم عروسی مانسون ساخته میرا نایر که شیر طلایی جشنواره سال 2001 را دریافت کرد).

برای تحسین درام خالص و مالیخولیایی تامانه لازم نیست با پیچیدگی های موسیقی هندوستان آشنا باشید گرچه خطر می کنم و براساس حدس می گویم که ممکن است این آشنایی یاری کننده باشد.

دوست داشتم قادر بودم همان میزان که فیلم را تحسین می کنم از آن لذت هم ببرم. فیلم آنقدر محصول عشق و علاقه صرف است که بیش از حد فکورانه و سنگین از کار درآمده است.

اسکرین اینترنشنال / وندی آید

رسیدن به کمال در موسیقی سنتی هندی نیازمند نوعی کوشش ابدی است؛ کیفیتی خاص که تقریبا همه کسانی که به شکل حرفه ای به دنبال موسیقی می فرایند فاقد آن هستند.

شاراد نرولکار (با بازی آدیتیا مودک) نیز از این موضوع باخبر است؛ دست کم پدر او یکی از همان آدم های مشتاقی بوده که در این راستا کوشش نموده و شکست خورده است. با وجود این آگاهی شاراد هم وارد این حوزه می گردد و فکر و ذکرش تبدیل شدن به یک خواننده کلاسیک حرفه ای در سنت موسیقی هندی است.

اما فیلم دوم چایتانیا تامانه که پس از فیلم سینمایی دادگاه ساخته شده، اثری درباره موفقیت نیست بلکه آنالیز تنزل تدریجی آرزوهای عظیم و کدرشدن خلوص رویاها و چشم اندازها است. قطعا متوسط بودن به جذابیت بهترین بودن نیست، اما شاید از نظر روانشناختی موقعیت بدی نباشد.

جذاب ترین بخش فیلم (گرچه به تدریج زیر بار تعداد زیاد اجراهای مشابه کمرنگ می گردد) رابطه و هم زیستی مرید و مراد است. در حالات شاراد وقتی اجرای استادش را نگاه می نماید گرسنگی مشهود است؛ گویی می خواهد نبوغ او را صرفا به وسیله حضور در کنار استاد و معلق بودن در مدار او ببلعد. اما سوالی که شاراد از خود نمی پرسد این است که استاد واقعا به او همچون جانشین خود نگاه می نماید یا او را چون یک کارآموز صرف می نگرد؟

• عشاق در روز دوم جشنواره ونیز؛ یک مثلث عشقی کلیشه ای