یک سیگنال رادیویی مرموز می تواند از نزدیک ترین ستاره به زمین رسیده باشد - تور گرجستان ارزان

پژوهشگران ستاره پروکسیما قنطورس (Proxima Centauri) را که نزدیک ترین ستاره به خورشید است و در فاصله 4.2 سال نوری از ما قرار گرفته، منبع انتشار این سیگنال رادیویی مرموز می دانند. نکته جالب آن است که انتشار این سیگنال رادیویی طی 30 ساعت رصد توسط تلسکوپ رصدخانه پارکس (Parkes) استرالیا در آوریل و می سال گذشته افزایش یافته است.

از آن موقع تا به امروز دانشمندان پروژه Breakthrough Listen در حال آنالیز میزان انتشار هستند و اگرچه منبع آن هنوز به طور دقیق معین نیست اما دانشمندان متوجه شدند که تغییر در فرکانس این سیگنال دریافتی که با نام BLC-1 شناخته می گردد، با حرکت سیاره ای فراخورشیدی سازگار است.

این سیگنال، نخستین نامزد جدی حیات فرازمینی از سیگنال واو است که در سال 1977 میلادی (1356 خورشیدی) توسط رصدخانه عظیم گوش رادیویی در اوهایو ثبت شد و دانشمندان تنوانستند یک منشأ شناخته شده برای آن بیابند. سوفیا شیخ (Sofia Sheikh) دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا که در این پژوهش همکاری دارد، گفت: تقریبا انتظار می رود که هر از گاهی چیزهای عجیب وغریبی مشاهده گردد، اما این مورد اخیر جالب است زیرا چیزی عجیب است که باید درباره مراحل بعدی آن فکر کنیم.

پروژه Breakthrough Listen در سال 2015 میلادی توسط یوری میلنر (Yuri Milner) سرمایه گذار علمی و فناوری مستقر در دره سیلیکون (Silicon Valley) راه اندازی شد. این پروژه 1 میلیون ستاره نزدیک به زمین را آنالیز می نماید و به پیغام های 100 کهکشان نزدیک به ما گوش می دهد تا شواهدی از تمدن های فرازمینی بیابد. پروژه ای که استیون هاوکینگ فیزیکدان و کیهان شناس هم آن را بسیار مهم توصیف نموده بود.

پروکسیما قنطورس

با وجود اینکه سیگنال رادیویی دریافت شده از نظر دانشمندان این پروژه می تواند منشأ زمینی هم داشته باشد، اما پروکسیما قنطورس هم یک منبع احتمالی درنظر گرفته شده است. این ستاره حداقل دارای دو سیاره است که به دور آن می چرخند. یکی از این سیاره ها یک غول گازی است، در حالی که دیگری سیاره ای سنگی و حدود 17 درصد عظیمتر از زمین است که با نام پروکسیما بی (Proxima b) شناخته می گردد.

این سیاره در منطقه قابل سکونت پروکسیما قنطورس قرار گرفته است و این یعنی دما در سطح آن به اندازه ای است که اجازه می دهد آب به صورت مایع جریان یابد. این موضوع مدت ها منجر به برآورد درباره وجود حیات در این سیاره شده است. با این وجود گزارشی که هفته گذشته توسط تیمی از پژوهشگران استرالیایی در نشریه Astrophysical Journal منتشر شد، حاکی از آن است که سیاره های اطراف پروکسیما قنطورس احتمالا در معرض تابش خطرناک شراره های ستاره ای و فوران پلاسما هستند.

اندرو زیک (Andrew Zic) نویسنده ارشد این پژوهش در دانشگاه سیدنی گفت: زمین دارای یک میدان مغناطیسی سیاره ای بسیار قدرتمند است که ما را در برابر این فوران های شدید پلاسمای خورشید محافظت می نماید. اما با توجه به اینکه پروکسیما قنطورس یک ستاره کوتوله سرخ سرد و کوچک است، منطقه قابل سکونت بسیار نزدیک به ستاره، حتی نزدیک تر از مدار عطارد به خورشید است و بدین ترتیب طبق پژوهش های ما، سیاره ها در این فاصله در معرض پرتوهای یونیزه کننده خطرناکی قرار دارند که می تواند آن ها را کاملا غیرقابل سکونت کند.

آنالیز سیگنال BLC-1

اگرچه سیگنال دریافت شده ضعیف است، اما BLC-1 همه آزمایش هایی را که تیم Breakthrough Listen برای فیلتر کردن میلیون ها سیگنال فراوری شده توسط انسان انجام داده اند، پشت سر گذاشته است. این سیگنال رادیویی پهنای باند کمی داشت و به نظر می رسید که از نظر فرکانسی جمع شده است و هنگامی که نمای تلسکوپ از پروکسیما قنطورس جابه جا می گردد، ناپدید شد. در روزهای بعد، چهار سیگنال مشابه ظاهر شدند، اما بعضی از آن ها به عنوان تداخل رادیویی، منتفی بودند.

در طول دهه ها، ستاره شناسان سیگنال های زیادی را به عنوان نامزد حیات فرازمینی کشف نموده اند. اما معین شده است که بعضی از منابع نجومی ناشناخته مانند تپ اخترها که بقایای به شدت در حال چرخش ستارگان مرده هستند، امواج رادیویی را به کیهان منتشر می سازند. علاوه بر تپ اخترها، فوران های رادیویی سریع (FRB) هم که هنوز تا حدودی مرموز هستند، می توانند منبع سیگنال های رادیویی باشند. حتی سیگنال هایی به نام پریتون (Peryton) هم که فوران های کم انرژی رادیویی هستند نگاه ها را به خود جلب نموده اند تا زمانی که دانشمندان منشا آن ها را از یک اجاق مایکروویو شناسایی کردند.

به گفته اندرو سمیون (Andrew Siemion) پژوهشگر Breakthrough Listen، با توجه به اینکه آزمایش های جست وجوی هوش فرازمینی (SETI) در دریایی از تداخل امواج الکترومغناطیسی انجام می گردد، سیگنال های زیادی وجود دارد که می تواند شناسایی گردد. حتی BLC-1 می تواند از جسمی که مطابق انتظار انتقال ندارد مانند ماهواره ای که هنوز شناسایی نشده است، هواپیمایی در حال پرواز از بالای سر، فرستنده ای روی زمین در نزدیکی خط دید تلسکوپ، یا شاید حتی چیزی پیش پا افتاده تر، مانند لوازم الکترونیکی معیوب در یک ساختمان نزدیک یا خودروهای عبوری، رسیده باشد.

اما از سوی دیگر ست شوستاک (Seth Shostak) ستاره شناس ارشد مؤسسه SETI اعلام نمود: اگر BLC-1 برخلاف هرگونه احتمال، یک پیغام از منظومه ستاره ای همسایه ما باشد، از نظر آماری نشان می دهد که راه شیری باید کاملا سرشار از تمدن های ارتباطی باشد. در این مورد، بیش از نیم میلیارد جامعه در کهکشان خودمان وجود داشته باشد که بسیار زیاد است.

در حال حاضر، به گفته سیمیون ارزیابی سیگنال BLC-1 به تیم پژوهشی چیزهای زیادی در خصوص آزمایش داده های رادیویی آموخته است. مشاهدات بعدی پروکسیما قنطورس برای درک چگونگی رفتار چنین ستارگانی و همچنین برای دستیابی به جست وجوی جامع SETI در یک سیستم ستاره ای همسایه با سیارات شناخته شده، بسیار ارزشمند خواهد بود. وی تأکید کرد: در نهایت، من فکر می کنم بتوانیم خود را متقاعد کنیم که BLC-1 یک تداخل امواج است. اما قطعا نتیجه نهایی این خواهد بود که آزمایش های صورت گرفته ما را در آینده قدرتمندتر خواهد نمود.

عکس کاور: تلسکوپ رادیویی پارکس در نیو ساوت ولز استرالیا

Credit: A. Cherney, CSIRO

منابع: National Geographic, The Hill